(Obsesif Kompulsif Bozukluk)
OKB: Belirtileri, Bulguları ve Risk Faktörleri
Hepimiz arada sırada, bir veya iki kere bazı şeyleri kontrol ederiz. Kapıyı kilitleyip kilitlemediğimizi, musluğu açık bırakıp bırakmadığımızı merak ederiz ve emin olmak isteriz. Bazılarımız mükemmeliyetçiyizdir, bu yüzden doğru olduğundan emin olmak için çalışmalarımızı birkaç kere gözden geçiririz. Bu anormal bir davranış değildir. Ancak, obsesif-kompulsif bozukluğunuz (OKB) varsa, istemiyor olsanız bile – ve hayatınızı gereksiz yere zorlaştırıyor olsa bile, bazı ritüelleri tekrar tekrar yapmak zorunda kalırsınız.
Obsesyonlar endişeye neden olan kaygı verici düşüncelerdir. Kompulsiyonlar, bu endişeyi gidermek için yaptığınız davranışlardır.
OKB’nin Bulgu ve Belirtileri
OKB’nin belirtileri genellikle çocuklukta veya erken yetişkinlik döneminde belirgin hale gelir. Yavaş yavaş başlar ve olgunlaştıkça daha yoğun olur. Birçok kişi için semptomlar gelir ve gider, ancak genellikle yaşam boyu devam eden bir problemdir. Ağır vakalarda yaşam kalitesi üzerinde büyük bir etkisi vardır. Tedavi olunmadığında, oldukça engelleyici olabilir.
OKB ile ilgili bazı yaygın takıntılar şunlardır:
- Mikroplarla ve kirlenmekle ilgili endişe
- simetri ve düzen takıntıları
- Düşüncelerinizin veya davranışlarınızın başkalarına zarar vereceği endişesiyle, belirli ritüelleri uygulayarak diğer insanları güvende tutabileceğinizi düşünmek
- Değeri az olan veya olmayan şeyleri atma konusunda endişelenmek
- Kendiniz veya başkaları hakkındaki rahatsız edici düşünce ve görüntüler
Bu takıntılı düşüncelerden kaynaklanan davranışlardan bazıları şunlardır:
- Aşırı el yıkama, sık sık duş yapma, gereksiz ev temizliği
- Bazı şeyleri tekrar tekrar düzenleme
- Kontrol ettiğinizi bilseniz bile aynı şeyleri tekrar tekrar kontrol etmek.
- Eski gazeteler ve ambalaj kağıdı gibi gereksiz eşyaların atılmayıp biriktirilmesi.
- Sayı saymak, belirli bir kelimeyi veya ifadeyi tekrarlamak. Bir şeye belli sayıda dokunmak veya belirli sayıda adım atmak gibi bir ritüel uygulamak
- Kötü düşüncelerle mücadelede olumlu düşüncelere odaklanmak
Bulgular: Göz önünde bulundurulması Gerekenler
OKB’li bazı insanlar davranışlarını maskelemeyi başarırlar, bu yüzden tanınmaları daha zordur. Diğerleri için sosyal durumlar kompulsiyonları tetikler. OKB’li bir kişide görebileceğiniz bazı bulgular:
- Çok fazla el yıkamadan kaynaklanan kuru eller
- El sıkışma ya da halka açık yerlere dokunma korkusu
- Takıntılı düşünceleri tetikleyen belirli durumlardan kaçınılması
- Eşyalar düzenli ya da simetrik olmadığında yoğun endişe
- Aynı şeyleri tekrar tekrar kontrol etme ihtiyacı
- Sürekli güvence ihtiyacı
- Alışkanlıkların dışına çıkamama
- Sebepsiz yere saymak veya aynı kelimeyi, cümleyi veya işlemi tekrarlamak
- Her gün en az bir saat istenmeyen düşüncelere veya ritüellere harcanır.
- Ritüellerden dolayı zamanında işe başlamak veya programa uymakta sorun yaşamak
OKB sıklıkla çocuklukta başladığından, öğretmenler okuldaki işaretleri ilk fark eden olabilirler. Obsesyonlara bağlı endişe, öfke patlamalarına ve diğer yanlış davranışlara neden olabilir. Mikroplardan korkan bir çocuk, diğer çocuklarla oynamaktan korkuyor olabilir. Obsesyonlar ve kompulsiyonlar , çocukların okul çalışmalarını etkileyebilir ve düşük akademik performansa yol açabilir.
OKB’li çocuklar kendilerini ifade etmekte zorlanabilirler. Planlar değiştiğinde esnek olmayabilirler ve üzülebilirler. Sosyal durumlarda hissettikleri rahatsızlıklar, arkadaş edinmeyi ve arkadaşlıkları sürdürmeyi zorlaştırabilir. Zorlantıları gizlemek için OKB olan çocuklar sosyal olarak geri çekilebilirler. İzolasyon, depresyon riskini arttırır.
Risk Faktörleri ve Komplikasyonları
OKB’nin nedeni bilinmemektedir. Ailevi geçişi vardır, ancak çevresel faktörler de etken olabilir. Çoğu zaman, OKB semptomları 25 yaşından önce ortaya çıkar.
OKB’si olan kişiler, major depresyon ve sosyal fobiler de dahil olmak üzere diğer anksiyete bozuklukları için de risk taşımaktadırlar.
Bazı eşyaları düzenli olarak yerleştirmek illa ki OKB’ye sahip olduğunuz anlamına gelmez. Bununla birlikte, takıntılı düşünceler veya tekrarlayıcı davranışlar sizin kontrolünüzün dışındaysa veya yaşamınıza engel oluyorsa, tedavi aramanın zamanı gelmiştir.
Tedavi genellikle psikoterapi, davranışçı terapi veya psikiyatrik ilaçları tek başına veya kombinasyon şeklinde kullanmayı içerir.