Üzüntü ve keder normal insan duygularıdır. Zaman zaman hepimiz bu duyguları yaşarız, ancak genellikle birkaç gün içinde kaybolurlar. Ancak majör depresyon ya da majör depresif bozukluk daha farklı bir durumdur. Duygudurum bozukluğu olarak sınıflandırılan ve ezici üzüntü, düşük enerji, iştahsızlık ve zevk veren şeylere ilgi eksikliği gibi uzun süreli semptomlar yaratabilen, teşhis edilebilir bir durumdur..
Tedavi edilmezse, depresyon, hayatınızı riske sokmak da dahil olmak üzere ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Neyse ki, terapi, ilaç, diyet ve egzersiz gibi seçeneklerle depresyon için etkili tedaviler bulunmaktadır.
Depresyon Türleri:
Majör depresif bozukluk
En yaygın depresyon türüdür.
Kronik depresif bozukluk
Kronik depresif bozukluk veya distimi, iki yıl veya daha uzun süren kronik, düşük seviyeli depresyondur. Devam eden derin hüzün ve umutsuzluk duygularına, düşük enerji ve kararsızlık gibi diğer semptomlar eklenir. Kadınlarda erkeklerden daha sık görülür ve tüm vakaların yarısı ciddi olarak kabul edilir.
Bipolar bozukluk
Diğer bir depresyon tipi, bipolar bozukluk veya manik-depresif bozukluktur. Erkeklerde ve kadınlarda eşit olarak görülür, vakaların yüzde 83’ü şiddetli kabul edilir. Bozuklukta, manik veya enerji dolu bir ruh hali de görülmektedir. Bu ruh halinden önce sıklıkla depresif atak görülmektedir.
Mevsimsel depresyon
Eğer mevsimsel duygusal bozukluk olarak da bilinen, mevsimsel düzende majör depresif bozukluk varsa, ruh haliniz mevsimsel değişikliklerden etkilenir. Mevsimsel depresyon tipik olarak sonbaharın başlaması ile tetiklenir ve kış boyunca sürer ve çok nadiren yaz ve ilkbaharda görülür.
Mevsimsel depresyon görülen 5 kişiden 4 ü kadındır.
Doğum sonrası depresyon
Yeni annelerin yüzde 80’i gebelik hüznü yaşar ve belirtiler arasında ruh hali değişimleri, üzüntü ve halsizlik bulunur. Bu duygular genellikle bir veya iki hafta içinde geçer.
Bunun nedeni doğum sonrası hormonal değişiklikler, uyku eksikliği ve yeni bir bebeğe bakma baskılarıdır. Bu semptomlar birkaç haftadan daha uzun sürerse ve şiddeti arttığında, doğum sonrası depresyon olarak da bilinen hamilelikte başlangıcı olan majör bir depresif bozukluk belirtisi olabilir. Tedavi edilmezse, ebeveynler ve bebekler için tehlikeli olabilir.
Psikotik depresyon
Major depresyon veya bipolar bozukluğa halüsinasyonlar, sanrılar veya paranoya eşlik ettiğinde, psikotik özelliklere sahip major depresif bozukluk olarak adlandırılır. Depresyon nedeniyle hastaneye başvuran hastaların yaklaşık yüzde 25’inde psikotik depresyon bulunmaktadır. Dünya çapında her 13 kişiden 1’i 75 yaşından önce psikotik durum yaşamaktadır.
Depresyon belirtileri
Üzüntü veya boşluk hissi birkaç hafta içinde kaybolmazsa, depresyon olabilir. Diğer duygusal belirtiler şunlardır:
• ilgi ve istek kaybı
• kaygı ve huzursuzluk
• öfke yönetimi ile ilgili sorun
• cinsellik ve diğer zevk veren etkinliklere istek kaybı
• geçmişe veya olaylara takılıp kalma
• ölüm veya intihar düşünceleri
Fiziksel belirtiler şunlardır:
• uykusuzluk veya aşırı uyku
• yorgunluk
• iştah artışı veya azalması
• kilo alımı veya kaybı
• konsantre olma veya karar verme zorluğu
• açıklanamayan ağrılar
Çocuklarda ve ergenlerde, depresyon düşük benlik saygısı ve suçluluğa, düşük konsantrasyona ve okulda devamsızlığa neden olabilir.
Yaşlılarda depresyonun fark edilmesi zor olabilir. Açıklanamayan hafıza kaybı, uyku sorunları, fiziksel belirtiler şeklinde görülebilir.
Depresyonun nedenleri ve risk faktörleri
Tek bir depresyon nedeni bulunmamaktadır. Beyin kimyası, hormonlar ve genetik faktörlerin hepsinin rolü olabilir. Depresyon için diğer risk faktörleri şunlardır:
• özgüven eksikliği olanlar,
• anksiyete bozukluğu, sınır kişilik bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu
• fiziksel veya cinsel istismar
• diyabet, multipl skleroz veya kanser gibi kronik hastalıklar
• alkol veya uyuşturucu kullanım bozuklukları
• bazı ilaçlar
• ailede depresyon öyküsü
• yaş, cinsiyet, ırk ve coğrafya
Depresyon teşhisi
Siz veya tanıdığınız birinin depresyon belirtileri varsa, doktorunuz yardımcı olabilir. Belirtiler iki haftadan uzun sürerse yardım alın. Tüm belirtileri bildirmeniz önemlidir. Fiziksel muayene ve kan testleri, depresyona benzeyen veya bunlara katkıda bulunabilecek sağlık sorunlarını dışlamakta yardımcı olur.
Depresyon tanısı genellikle iki hafta veya daha uzun süren semptomlar gerektirir. Bunlar şunları içerebilir:
• uyku veya iştahın bozulması
• enerji veya konsantrasyon eksikliği
• özgüven ile ilgili sorunlar
• intihar düşünceleri
Depresyon tedavisi
Klinik depresyon tedavi edilebilir. Buna rağmen, WHO’ya göre, dünya çapında depresyon hastalarının yüzde 50’sinden azı tedavi görmektedir.
En yaygın tedavi yöntemleri antidepresan ilaçlar ve bireysel terapidir.Orta ile şiddetli depresyonlu yetişkinlerde, antidepresan alan 100 kişiden 40 ila 60 kişi, altı ila sekiz hafta sonra semptomların düzeldiğini fark etmektedir..
Komplikasyonlar
Uzun süreli veya kronik depresyonun duygusal ve fiziksel sağlığınız üzerinde yıkıcı bir etkisi olabilir. Tedavi edilmezse depresyon aşağıdakilere yol açabilir:
• alkol veya uyuşturucu kullanım bozukluğu
• baş ağrısı ve diğer kronik ağrılar
• fobiler, panik bozuklukları ve anksiyete atakları
• okul veya işle ilgili sorun
• aile ve ilişki sorunları
• sosyal izolasyon
• yeme bozuklukları nedeniyle aşırı kilo veya şişmanlık, kalp hastalığı ve tip 2 diyabet riskini artırma
• kendini yaralama
• intihar veya intihar girişimi